Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV; buổi chiều ngày 20/5/2025; Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự; Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.

          Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Nam thảo luận tại Tổ 16 gồm các tỉnh: Hà Nam, Kon Tum, An Giang, Lai Châu. Đồng chí U Huấn, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Kon Tum chủ trì phiên thảo luận.  

Tại phiên thảo luận, tham gia ý kiến đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, đại biểu Lê Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội, ĐBQH tỉnh Hà Nam có một số ý kiến đóng góp đối với 2 dự thảo luật:

Đối với Bộ luật Hình sự, đại biểu tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật với những lý do như Tờ trình của Chính phủ,

Về dự kiến bỏ hình phạt tử hình tại một số tội danh, Chính phủ trình bỏ "tử hình" ở 8 tội danh và thay thế bằng hình phạt "tù chung thân không giảm án", đại biểu đồng tình với Chính phủ vì xu hướng trên thế giới cũng hạn chế và một số nước bỏ hẳn hình phạt tử hình; với những tội trong 8 tội Chính phủ đề xuất, đại biểu đồng ý bỏ hình phạt tử hình và chuyển sang hình phạt tù chung thân không giảm án, điều này vừa đáp ứng yêu cầu phòng, chống tội phạm, nhưng cũng phù hợp với xu hướng của thế giới.

Về việc bổ sung tội sử dụng trái phép chất ma túy, trước đây chúng ta có tội này từ Bộ luật Hình sự năm 1999, sau đó đến năm 2009, chúng ta thay đổi chính sách hình sự, chúng ta cho rằng người sử dụng trái phép chất ma túy là người bệnh và chúng ta coi trọng các biện pháp cai nghiện và giáo dục. Từ năm 2009 đến nay, chúng ta không có tội này nữa, nay Chính phủ lại đề xuất khôi phục lại, hình sự hóa tiếp hành vi sử dụng trái phép chất ma túy, tôi cho rằng vấn đề này cần phải hết sức cân nhắc,  chúng ta phi hình sự hóa thì chúng ta có thể đồng tình dễ hơn, nhưng hình sự hóa một loại hành vi là một vấn đề rất lớn, tác động đến nhiều mặt của xã hội, trong khi đó, số người nghiện ma túy hiện nay lên đến hàng ngàn người, đại biểu cho rằng nên giữ như hiện hành là không hình sự hóa hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.

Về nâng mức hình phạt tù tại một số tội danh, đại biểu nhận thấy tình hình trượt giá trong thời gian qua rất lớn, hiện nay tình hình tội phạm trở nên phức tạp ở tội phạm về môi trường, về ma túy, vi phạm quy định về an toàn thực phẩm, đại biểu nhận thấy Chính phủ đề xuất nâng mức hình phạt tù một số tội danh, đại biểu đồng tình về nâng hình phạt tiền là hình phạt chính và hình phạt bổ sung ở một số tội danh.

Về hiệu lực thi hành, đại biểu nhất trí với hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025, đồng thời đề nghị rà soát tất cả các quy định trong Bộ luật Hình sự, những tội liên quan đến pháp nhân, liên quan đến doanh nghiệp tư nhân để thể chế hóa Nghị quyết về doanh nghiệp tư nhân chúng ta vừa ban hành; rà soát những điều luật nào có thể dễ hình sự hóa, ví dụ như điều luật về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, chúng ta phải cân nhắc để sửa đổi.

Đối vơi Bộ luật Tố tụng hình sự: Đại biểu tán thành sự cần thiết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự để kịp thời thể chế hóa các Nghị quyết, kết luận của Đảng và khắc phục bất cập, xử lý một số vấn đề cấp bách trong thực tiễn giải quyết vụ án hình sự thời gian qua, chúng tôi thấy hồ sơ dự luật đã đủ điều kiện để trình Quốc hội; đại biểu cho rằng  chúng ta thay đổi tổ chức chính quyền địa phương, thay đổi hệ thống các cơ quan tư pháp như Tòa, Viện, Công an, cho nên sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự là hết sức cần thiết.

Về sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến sắp xếp, tinh gọn bộ máy cơ quan điều tra, các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra, đại biểu tán thành nội dung sửa đổi, bổ sung của dự thảo luật và nhận thấy dự thảo luật cơ bản đã bám sát các Nghị quyết, kết luận của Đảng. Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị Viện kiểm sát tối cao là cơ quan soạn thảo trong quá trình chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo luật cần tiếp tục rà soát để sửa đổi, bổ sung các quy định khác có liên quan nhằm phù hợp với mô hình tổ chức mới của cả 3 cơ quan (cơ quan điều tra, Viện kiểm sát và Tòa án) theo mô hình mới.

Về việc bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là Trưởng Công an cấp xã hoặc Phó Trưởng Công an cấp xã, đại biểu đề nghị rà soát lại để đảm bảo thống nhất trong dự thảo luật. Về thẩm quyền của Tòa án nhân dân khu vực đại biểu tán thành: "giao hầu hết các vụ án hình sự cho thẩm quyền của Tòa án khu vực để xét xử sơ thẩm chỉ trừ một số vụ án hình sự đặc biệt", như vậy sẽ mở rộng thẩm quyền và dần dần tiến tới Tòa khu vực là Tòa sơ thẩm. 

Tham gia ý đối với Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự,  đại biểu Nguyễn Quốc Hùng, đồng tình với việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự. Đại biểu cho rằng bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ ảnh hưởng trực tiếp đến quyền con người, quyền cơ bản của công dân; việc quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự là rất phù hợp; việc bổ sung quy định về bắt người trong trường hợp khẩn cấp để dẫn độ trong Bộ luật Tố tụng hình sự sẽ khắc phục được những hạn chế, bất cập trong thực hiện giải quyết yêu cầu dẫn độ, tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam có thể áp dụng biện pháp bắt tạm giam người bị yêu cầu dẫn độ ngay sau khi nhận được yêu cầu từ phía nước ngoài, tránh tình trạng người nước ngoài bị yêu cầu dẫn độ bỏ trốn, ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại của Việt Nam nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa, các đối tượng có chiều hướng di chuyển nhanh thường xuyên giữa các quốc gia, giữa các địa bàn trên lãnh thổ của Việt Nam. Đồng thời, việc bổ sung quy định này nhằm luật hóa các cam kết của Việt Nam trong các điều ước quốc tế về dẫn độ, khẳng định trách nhiệm của Việt Nam trước cộng đồng quốc tế, hiện nay các điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết đều có quy định về bắt người trong trường hợp khẩn cấp.

Đối với Luật Các tổ chức tín dụng, đại biểu Nguyễn Quốc Hùng, nhất trí với các cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý  đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo một số nội dung như sau:

Thứ nhất, đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, nghiên cứu toàn diện những khó khăn, bất cập trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, các tổ chức khác liên quan đến hoạt động tín dụng ngân hàng để tổng kết, đánh giá và đề xuất nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Các tổ chức tín dụng, bảo đảm hoạt động của các tổ chức tín dụng hiệu quả hơn, hạn chế nợ xấu hoặc xóa bỏ tình trạng nợ xấu, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của đất nước nhằm thể chế hóa các văn bản chỉ đạo của Đảng, bảo đảm không chỉ hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về xử lý nợ xấu, mà còn phải cơ cấu lại các tổ chức tín dụng xử lý nhanh, dứt điểm nợ xấu, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Đối với Điều 198a, đại biểunhất trí, tuy nhiên cần làm rõ hơn điều kiện và phạm vi thực hiện quyền thu giữ, vai trò của cơ quan nhà nước trong quá trình thu giữ, việc đảm bảo tính nhân văn và tránh lạm dụng quyền thu giữ gây tổn hại đến lợi ích hợp pháp của người đi vay. Đồng thời, nghiên cứu bổ sung các cơ chế pháp lý liên quan đến trách nhiệm của các bên trong xử lý tài sản bảo đảm; cơ chế công khai, minh bạch, nhất là trình tự, thủ tục, biện pháp giữ tài sản bảo đảm để không vi phạm các quyền hợp pháp của cá nhân như chỗ ở, đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình; cơ chế kiểm tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước trong xử lý tài sản bảo đảm của các tổ chức tín dụng./.